Εμείς οι άνθρωποι έχουμε εξελιχτεί σαν είδος στην διάρκεια χιλιετηρίδων, μέσω της φυσικής επιλογής και της κοινωνικής εξέλιξης, για να είμαστε σε θέση να ζούμε και να περνάμε μέσα από ακραίες και δυσμενείς συνθήκες, να βιώνουμε συναισθήματα απώλειας και τρόμου χωρίς να τραυματιζόμαστε ψυχικά.

Όταν βιώνουμε άσχημα συναισθήματα ωστόσο η τάση μας είναι να ‘μαζευόμαστε’ και να προσπαθούμε να τα αποφύγουμε. Διανοητικά ‘διαχωριζόμαστε’ από αυτά τα συναισθήματα. Το σώμα μας σφίγγεται σε μια προσπάθεια να αντισταθεί απέναντι τους. Το μυαλό μας αρχίζει να ‘υπερ-λειτουργεί’ στην προσπάθεια του να εξηγήσει και να κατανοήσει αυτές τις ‘ξένες’ και κακές αισθήσεις.

Έτσι, επερχόμαστε σε μια κατάσταση συνεχούς επαγρύπνησης και προσπαθούμε με κάθε τρόπο να εντοπίσουμε στον εξωτερικό μας κόσμο την πηγή αυτών που νιώθουμε. Το σώμα και ο νους μας φαίνεται να είναι ‘σκοπιά’ 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Πιστεύουμε ότι αν αφήσουμε τον εαυτό μας να νιώσει αυτές τις αισθήσεις και τα συναισθήματα θα κατακλυστούμε από αυτά για πάντα. Ο φόβος ότι θα κατακλυστούμε από αυτά τα ‘τρομερά’ συναισθήματα μας οδηγεί στο να πείσουμε τον εαυτό μας ότι το να τα αποφεύγουμε θα μας κάνει να νιώσουμε καλύτερα και άρα πιο ασφαλείς.

Αυτό μπορεί να είναι αλήθεια και γι’ αυτό άλλωστε το κάνουμε αλλά το πρόβλημα είναι ότι τα αποτελέσματα είναι βραχυχρόνια, διαρκούν με άλλα λόγια για λίγο, για τις λίγες ώρες που διαρκεί η επίδραση του ηρεμιστικού που έχουμε πάρει ή της μπύρας που έχουμε πιεί ή της μαριχουάνας που έχουμε καπνίσει.

Μακροχρόνια όμως τόσο η αποφυγή των συναισθημάτων μας όσο και η χρήση των μέσων που χρησιμοποιούμε προκειμένου να το πετύχουμε φέρνουν συχνά τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα και επαυξάνουν αντί να μειώνουν το πρόβλημα μας. Στο τέλος καταλήγουμε να έχουμε ψυχικό τραύμα συν εξαρτήσεις διαφόρων ειδών.

Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα στην ζωή μας: μπορεί να αποφεύγουμε μια καφετέρια ή κάποιο συγκεκριμένο τραγούδι το οποίο μας θυμίζει έναν παλιό σύντροφο μας ή αποφεύγουμε μια διασταύρωση όπου είχαμε κάποιο ατύχημα στο παρελθόν.

Όταν πολεμάμε ενάντια και/ή κρυβόμαστε από οδυνηρά συναισθήματα γενικά κάνουμε τα πράγματα πολύ χειρότερα. Όσο πιο πολύ τα αποφεύγουμε τόσο μεγαλώνει η δύναμη που ασκούν επάνω στην συμπεριφορά μας. Αυτό που δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώσει παραμένει το ίδιο ή εντείνεται ακόμη περισσότερο προκαλώντας ένα κύμα από κακοήθη και καταστροφικά συναισθήματα. Κάτι τέτοιο μας εξαναγκάζει στην συνέχεια να ενισχύσουμε τις μεθόδους άμυνας μας, την αποφυγή και τον έλεγχο.

Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος που δημιουργεί το ψυχικό τραύμα. Παραμελημένα συναισθήματα, σε μορφή μπλοκαρισμένων σωματικών αισθημάτων, προκαλούν και ενισχύουν την αναπτυσσόμενη σκιά της ύπαρξης μας.  

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα της Κομοτηνής στις 16 Ιανουαρίου 2015