Δεν υπάρχει μια απλή εξήγηση σχετικά με το γιατί κάποια άτομα κακοποιούν σεξουαλικά κάποιους άλλους και υπάρχει μεγάλη συζήτηση πάνω στο θέμα του γιατί τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης δεν αναφέρουν πάντοτε την κακοποίηση τους.

Από έρευνα που έχει γίνει σε σεξουαλικά κακοποιημένα παιδιά έχει διαπιστωθεί ότι ότι οι παρακάτω 3 παράγοντες είναι προγνωστικοί σχετικά με το εάν ένα παιδί αναπτύξει προβλήματα ως αποτέλεσμα της σεξουαλικής του κακοποίησης

α. Αν νιώσουν σεξουαλική διέγερση κατά την διάρκεια της κακοποίησης.

Αυτό δεν είναι ασυνήθιστο. Πολλοί δράστες καταβάλουν μεγάλες προσπάθειες προκειμένου να δημιουργήσουν συναισθήματα εμπιστοσύνης και ασφάλειας με τα θύματα τους τα οποία ενδέχεται να νιώσουν σεξουαλική διέγερση κατά την διάρκεια της κακοποίησης.

β. Παιδιά τα οποία τα έχουν συμπεριφερθεί σαδιστικά κατά την διάρκεια της κακοποίησης είναι πιθανό να έχουν προβλήματα με την σεξουαλική τους ανάπτυξη.

Σε αυτήν την περίπτωση ο δράστης δεν δημιουργεί μόνο φόβο και άγχος στο παιδί αλλά επίσης το ανακουφίζει από αυτόν τον φόβο και το άγχος με το να απελευθερώνει το παιδί από την κατάσταση κακοποίησης.

Αυτά τα συναισθήματα φόβου και ανακούφισης έχουν ονομαστεί ως ‘δεσμός τραύματος’.

Ο δεσμός τραύματος αναφέρεται σε δυνατούς συναισθηματικούς δεσμούς οι οποίοι αναπτύσσονται μεταξύ δύο προσώπων εκ των οποίων το ένα περιοδικά παρενοχλεί, χτυπάει, κακοποιεί, ή εκφοβίζει το άλλο.

Οι παρακάτω 3 συνθήκες έχουν αναγνωριστεί ότι θα πρέπει να είναι παρών για την δημιουργία του τραυματικού δεσμού:

1. Πρέπει να υπάρχει μια ανισότητα δύναμης, με το ένα μέλος να έχει τον έλεγχο κάποιων σημαντικών όψεων της σχέσης π.χ. των οικονομικών, της λήψης αποφάσεων, ή με την χρήση απειλών και εκφοβισμών η σχέση να είναι ασύμμετρη.

2. Η καταχρηστική συμπεριφορά είναι σποραδική. Χαρακτηρίζεται από περιοδική ενίσχυση το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει εναλλαγή πολύ θετικών συμπεριφορών (όπως έντονη στοργή και ευγένεια) και καταχρηστικής συμπεριφοράς.

3. Το θύμα χρησιμοποιεί την άρνηση της κακοποίησης ως έναν μηχανισμό άμυνας και αυτοπροστασίας.

Σε περιπτώσεις έντονης κακοποίησης (η οποία μπορεί να είναι σωματική και ψυχολογική) μία μορφή ψυχολογικής προστασίας είναι η απόσχιση (dissociation) με την οποία το θύμα βιώνει την κακοποίηση σαν να μην συμβαίνει στο ίδιο άλλα έχει την αίσθηση ότι βρίσκεται έξω από το σώμα του και παρατηρεί την σκηνή να διαδραματίζεται (κάτι σαν να παρακολουθούμε μια ταινία).

Καταστάσεις απόσχισης επιτρέπουν στο θύμα να απομακρύνει την εμπειρία της κακοποίησης από την συνείδηση του και να μπορέσει να επικεντρωθεί στα θετικά στοιχεία.

Πολύ συχνά όμως συνειδησιακές καταστάσεις απόσχισης αποτελούν συμπτώματα μετα-τραυματικής διαταραχής που σημαίνει ότι το άτομο έχει ήδη αναπτύξει ψυχοπαθολογικά συμπτώματα.

γ. Όταν ένα παιδί έχει βιώσει έντονη σωματική ή ψυχολογική βία στα πλαίσια της οικογένειας του τότε αυτό κατά κάποιον τρόπο ‘επικυρώνει’ την χρήση βίας ακόμη και όταν το παιδί έχει γίνει ενήλικας. Έτσι όταν κάποιος ενήλικας βρίσκεται στα πλαίσια μιας κακοποιητικής σχέσης και διερωτάται γιατί εξακολουθεί και μένει στην σχέση τότε τα αίτια μπορεί να βρίσκονται στο ότι σαν παιδί είχε βιώσει τέτοιου είδους σχέσεις με αποτέλεσμα να του φαίνονται τώρα ως κάτι το φυσικό, αν και συνειδητά γνωρίζει ότι δεν είναι.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα της Κομοτηνής στις 5 Φεβρουαρίου 2015