Ξέρετε ποιο είναι το πρόβλημα με τις σκέψεις μας; Κάποιος θα έλεγε ότι το πρόβλημα είναι ότι μερικές φορές είναι αρνητικές και ως αποτέλεσμα νιώθουμε άσχημα, ή ότι αρκετά συχνά μας κάνουν να βλέπουμε τα πράγματα με έναν διαστρεβλωμένο τρόπο ο οποίος μας δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις μας, στις αποφάσεις που παίρνουμε κτλ.

Κάποιος θα αναρωτιόταν βέβαια ‘Μα καλά εμείς δεν είμαστε που ελέγχουμε τις σκέψεις μας; Πως γίνεται να μας επηρεάζουν χωρίς να το καταλαβαίνουμε;’ Δυο πράγματα είναι σημαντικό να τονίσουμε εδώ:

1) Ότι υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός σκέψεων που κάνουμε χωρίς συνειδητή προσπάθεια (οι λεγόμενες ‘αυτόματες σκέψεις’ τις οποίες όλοι μας κάνουμε αλλά στις περιπτώσεις κατάθλιψης και άγχους γίνονται ιδιαίτερα ενοχλητικές και επίμονες)

2) Ότι συνήθως δεν έχουμε συναίσθηση των διαδικασιών της σκέψης μας αλλά ούτε και του περιεχομένου τους. Όπως οι χτύποι του ρολογιού (πλην των ηλεκτρονικών!) στο δωμάτιο μας που ποτέ δεν ακούμε, εκτός και αν συγκεντρώσουμε την προσοχή μας, έτσι και οι σκέψεις μας περνούν χωρίς να το παίρνουμε χαμπάρι κάνοντας αυτό για το οποίο είναι εξελικτικά προδιαγεγραμμένες να κάνουν: να κατηγοριοποιούν, να εξηγούν, να προβλέπουν, να συγκρίνουν, να ανησυχούν, να κρίνουν κτλ.

Το θέμα είναι τώρα ότι αν αποφασίσουμε σε κάποια στιγμή ότι θα θέλαμε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε με τρόπο διαφορετικό για κάποια πράγματα (π.χ. θα ήθελα να κόψω το τσιγάρο, θα ήθελα να μην έχω συνεχείς καυγάδες με τους συναδέλφους μου στην δουλειά κτλ) το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνουμε είναι να συνειδητοποιήσουμε τις σκέψεις που περνάν αδιάκοπα από το μυαλό μας.

Διαφορετικά αυτό που θα διαπιστώνουμε και θα παρατηρούμε θα είναι οι συμπεριφορές μας και τα αποτελέσματα τους στην ζωή μας χωρίς ποτέ να συνειδητοποιούμε γιατί συμπεριφερόμαστε με τον συγκεκριμένο κάθε φορά τρόπο.

Το να συνειδητοποιούμε τις σκέψεις που περνάν από το μυαλό μας είναι το πρώτο βήμα. Αυτό που θα πρέπει να κάνουμε στην συνέχεια είναι το ‘να μάθουμε να βλέπουμε τις σκέψεις μας’ και όχι ‘να βλέπουμε από τις σκέψεις μας’.  Αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι συχνά όταν σκεφτόμαστε για κάτι έχουμε την εντύπωση ότι έχουμε να κάνουμε με το ίδιο το πράγμα και όχι απλά με την σκέψη για αυτό το πράγμα.

Είναι, με άλλα λόγια, σαν να ‘ζούμε’ εκείνη την στιγμή τις σκέψεις μας και όχι απλά να τις σκεφτόμαστε. Αυτό που θα μας βοηθούσε λοιπόν είναι το να αρχίσουμε να παρατηρούμε τις σκέψεις μας όπως παρατηρούμε, για παράδειγμα, τα σύννεφα στον ουρανό που έρχονται και παρέρχονται.

Οι σκέψεις μας είναι ακριβώς σαν τα σύννεφα τα οποία μπορεί να μαζεύονται και να σκοτεινιάζουν τον ουρανό, μπορεί να δημιουργούν μπόρες, αλλά περνούν, φεύγουν, και το γαλάζιο του ουρανού εμφανίζετε ξανά.

Ας φανταστούμε για λίγο ότι οι σκέψεις μας είναι φύλλα δέντρων που επιπλέουν και παρασύρονται μέσα σε ένα ποταμάκι. Το να ‘βλέπουμε από τις σκέψεις μας’ θα ισοδυναμούσε με το αν ήμασταν πάνω στα φύλλα και να βλέπαμε να μας παρασύρει το ρεύμα. Αντίθετα, το να ‘βλέπουμε τις σκέψεις μας’ είναι σαν να καθόμαστε στο γεφυράκι που είναι πάνω από το ποτάμι και παρατηρούμε τα φύλλα/σκέψεις μας να περνούν.

Αν θέλετε σημειώστε τις σκέψεις σας καθώς περνάν από το μυαλό σας αυτή την στιγμή. Αφιερώστε πέντε λεπτά και γράψτε όσες μπορείτε περισσότερες. Τι παρατηρήσατε; Καθώς τις γράφατε κάποιες άλλες σκέψεις δεν ήρθαν στην επιφάνεια σχετικές με τις σκέψεις που κάνατε;

Αν για κάποια στιγμή σκεφτήκατε ‘Δεν σκέφτομαι τίποτα αυτή την στιγμή’, καταλαβαίνεται ότι και αυτή είναι μια σκέψη; Μια από τις βασικές συνήθειες τώρα του μυαλού μας είναι να παίρνει τις σκέψεις ως πραγματικές και αυτό μπορεί να δημιουργεί τεράστια προβλήματα όταν μιλάμε για καταστάσεις άγχους, κατάθλιψης, ιδεο-ψυχαναγκασμών κτλ.

Όταν έχουμε τέτοιου είδους προβλήματα και σκεφτόμαστε πράγματα όπως: ‘Νιώθω τόσο πεσμένος’, Είμαι τόσο αγχωμένος’ κτλ, τις περισσότερες φορές αυτό που κάνουμε ουσιαστικά είναι να ταυτιζόμαστε με τις σκέψεις μας και άρα με τον πόνο μας.

Έτσι ταυτίζουμε τον εαυτό μας με τον πόνο μας και ο λόγος είναι ότι είναι δύσκολο να διακρίνουμε ότι αυτές είναι απλά σκέψεις που παράγει το μυαλό μας και όχι η ίδια η πραγματικότητα. Όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο άρθρο αυτό που κάνουμε συνήθως στην συνέχεια είναι να αποφεύγουμε τα πράγματα που νομίζουμε ότι μας αγχώνουν ή μας φοβίζουν και αυτή η αποφυγή της πραγματικότητας ενισχύσει ακόμα περισσότερο την αληθοφάνεια των σκέψεων μας! Αυτό όπως φαίνεται δημιουργεί φαύλο κύκλο και ως αποτέλεσμα τα προβλήματα μας αυξάνουν. Περισσότερα όμως γι’ αυτή την διαδικασία την άλλη Πέμπτη:)    

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πατρίδα της Κομοτηνής στις 9 Ιουνίου 2011.