‘…ήταν ίσως το καλύτερο πράγμα που μου συνέβη ποτέ’

                                                                         Ανώνυμος

Την παραπάνω δήλωση δεν την έκανε κάποιος που έτυχε το λόττο, ούτε κάποιος που μόλις είδε να γεννιέται το πρώτο του παιδί, ούτε ακόμη και κάποιος που προσκλήθηκε στην εκπομπή της Μενεγάκη! Όχι, η δήλωση αυτή εκφράστηκε από έναν άνδρα για να περιγράψει το πώς επηρεάστηκε η ζωή του μετά από το τροχαίο ατύχημα το οποίο τον άφησε παράλυτο!!!

Η παραπάνω απάντηση δεν είναι ωστόσο κάτι το μοναδικό γιατί έχει ειπωθεί χιλιάδες φορές από άτομα που έχουν βιώσει παρόμοια περιστατικά και εμπειρίες, ούτε είναι βέβαια και ένα φαινόμενο που αναγνωρίστηκε πρόσφατα.

Θρησκευτικές, φιλοσοφικές, και λαϊκές παραδόσεις έχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια αναγνωρίσει την πιθανότητα ότι μία σημαντική απώλεια στην ζωή μας μπορεί να είναι πηγή αυξημένου νοήματος στην ζωή μας και το κίνητρο για θετικές αλλαγές.

Σε ορισμένες θρησκευτικές παραδόσεις, π.χ. η ιστορία του Ιώβ στην Παλαιά Διαθήκη, ο πόνος και η δοκιμασία θεωρείται ως αποτέλεσμα ειδικής εύνοιας από τον Θεό. Σε Ισλαμικές παραδόσεις η δοκιμασία θεωρείται ως απαραίτητη για τους σκοπούς του Θεού. Η δοκιμασία του Ιησού κατά την σταύρωση ερμηνεύεται ως το μέσο με το οποίο οι πιστοί εξαιρούνται από την αιώνια τιμωρία και δοκιμασία.

Αυτό που στην σύγχρονη επιστημονική βιβλιογραφία της ψυχολογίας έχει ονομαστεί ως μετα-τραυματική ανάπτυξη έχει συχνά διαπιστωθεί στην μεγάλη πλειοψηφία ατόμων που έχουν βιώσει διαφορετικές μορφές απώλειας. H ανάπτυξη που παρατηρείται μετά από μία σημαντική απώλεια ή ένα τραυματικό γεγονός στην ζωή μας αφορά κυρίως τρείς τομείς:

1. Αλλαγή στην αίσθηση του εαυτού

Αν και τα άτομα που έχουν βιώσει σημαντικές απώλειες τείνουν να έχουν αυξημένη αίσθηση ευπάθειας σε μελλοντικές απώλειες, ωστόσο, μπορεί να υπάρχει μια ταυτόχρονη αύξηση του βαθμού στον οποίο τα άτομα βλέπουν τον εαυτό τους ως πιο δυνατά και ικανά. Επίσης, συχνά υπάρχει αυξημένη αίσθηση ότι η ζωή είναι εύθραυστη και γι’ αυτό τον λόγο πολύ πολύτιμη.

Στο μεγαλύτερο ποσοστό αυτών που διαπιστώνουν αλλαγές στην αίσθηση του εαυτού τους ως αποτέλεσμα απωλειών αφορά την αίσθηση μεγαλύτερης προσωπικής ικανότητας. Για παράδειγμα, έρευνες αναφέρουν ενδυνάμωση της αυτό-εικόνας, της αποτελεσματικότητας και των ικανοτήτων σε χήρες μεγάλης ηλικίας.

2. Αλλαγές στις κοινωνικές σχέσεις

Άτομα που έχουν βιώσει απώλειες αναφέρουν ότι ένιωσαν περισσότερη σύνδεση, ενσυναίσθηση και ικανότητα συναισθηματικής επαφής με άλλα πρόσωπα. Αυτό εκφράζεται συχνά μέσα από διάπραξη αλτρουιστικών ενεργειών (π.χ. εθελοντισμός, φιλανθρωπία κτλ.) .

3. Υπαρξιακή και πνευματική ανάπτυξη

Για κάποια άτομα η απώλεια/τραύμα τους οδηγεί σε μία μεγαλύτερη αίσθηση νοήματος στην ζωή τους. Πολλά άτομα που αντιμετωπίζουν μία σοβαρή απώλεια καταλήγουν να αναπτύξουν μια ‘υπαρξιακή επίγνωση’ και αυτή για πολλούς οδηγεί σε αυξημένη πνευματική και θρησκευτική ζωή.

Σε περιπτώσεις πολύ σημαντικών και τραυματικών απωλειών η αφήγηση ζωής του ατόμου μπορεί να διαχωριστεί σε ‘πριν’ και ‘μετά’. Η ζωή μετά την απώλεια μπορεί να κάνει το άτομο να νιώσει ότι βιώνει μία νέα ή ανανεωμένη αίσθηση ότι υπάρχει σκοπός στην ζωή και ότι αξίζει να την ζεις.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα της Κομοτηνής στις 16 Οκτωβρίου 2014