• By-the-LakeFacebook-Profile-Timeline-Cover.jpg
  • child-girl-lying-on-plank-cute-looks-golden-hair-facebook-cover.jpg`
  • nature_facebook_covers.jpg
  • watermarked_cover.png

Αναπτυξιακό τραύμα και συναισθηματική ρύθμιση

Μία από τις πιο σημαντικές συνέπειες των ψυχικών τραυμάτων που συμβαίνουν σε μικρή ηλικία, τα λεγόμενα αναπτυξιακά τραύματα, είναι η υπονόμευση της ικανότητας μας για συναισθηματική ρύθμιση. Τα αναπτυξιακά τραύματα αναπτύσσονται ως αποτέλεσμα προβληματικών σχέσεων με το άτομο που είναι υπεύθυνο για την φροντίδα μας, συνήθως η μητέρα μας, αλλά όχι απαραίτητα αυτή μιας και τον ρόλο του φροντιστή μπορεί να τον έχει κάποιος άλλος ή ο ρόλος να μοιράζεται με άλλα άτομα.

Το αναπτυξιακό τραύμα, όπως και κάθε μορφή ψυχικού τραύματος, υπονομεύει την ικανότητα μας να ρυθμίζουμε τα συναισθήματα μας και αποδιοργανώνει τις αυτόνομες λειτουργίες του σώματος μας όπως η αναπνοή, ο καρδιακός ρυθμός, η αρτηριακή πίεση, η πέψη, και ο ύπνος. Με απλά λόγια, συναισθηματική ρύθμιση ή αυτό-ρύθμιση σημαίνει ότι όταν είμαστε κουρασμένοι μπορούμε να κοιμηθούμε και όταν είμαστε στρεσαρισμένοι διαθέτουμε φυσικούς/υγιή τρόπους να αποβάλουμε το στρες που νιώθουμε. Περιλαμβάνει επίσης το πώς διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα μας: την λύπη, την χαρά, τον θυμό, τον φόβο, όλο το φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων.

Συμπτώματα αναπτύσσονται, ως αποτέλεσμα της συναισθηματικής απορύθμισης, όταν δεν είμαστε σε θέση να νιώσουμε τα συναισθήματα μας, όταν τα συναισθήματα μας κατακλύζουν, ή όταν παραμένουν «άλυτα». Είναι βασικό το να μπορούμε να διαχειριζόμαστε την ένταση των συναισθημάτων μας, τόσο των αρνητικών όσο και των θετικών. Όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε δυνατά ή δύσκολα συναισθήματα ή όταν είμαστε σε κατάσταση άγχους ή κατάθλιψης βρισκόμαστε σε απορύθμιση. Απορύθμιση στο ύπνο, στο φαγητό, άγχος, πανικός, ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, κατάθλιψη, εθισμοί τόσο σε ουσίες όσο και σε συμπεριφορές είναι μερικά από τα πιο συνηθισμένα σημάδια απορύθμισης.

Στην αρχή της ζωής η σύνδεση με την μητέρα ή με τον βασικό φροντιστή λειτουργεί ως ρυθμιστής του νευρικού συστήματος του βρέφους.   Έτσι, η ικανότητα αυτό-ρύθμισης μαθαίνεται αρχικά από το βρέφος μέσα από την σχέση του με την μητέρα του ή τον φροντιστή του. Έτσι μια υγιής σχέση ανάμεσα στο βρέφος και τον φροντιστή του είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανάπτυξη της ικανότητας του βρέφους για αυτό-ρύθμιση. Κάθε φορά λοιπόν που η μητέρα/φροντιστής καταφέρνει να ηρεμήσει/καταπραΰνει με επιτυχία το βρέφος στην ουσία ρυθμίζει το νευρικό του σύστημα, αν και η μητέρα/φροντιστής δεν το βλέπουν ποτέ με αυτούς τους όρους.

Έτσι μητέρες/φροντιστές που βρίσκονται σε κατάσταση χρόνιας κατάθλιψης, άγχους, θυμού, κτλ., έχουν επίδραση πάνω στα βρέφη τους. Η διαταραχή του δεσμού ανάμεσα στο βρέφος και την μητέρα/φροντιστή είναι τραυματική. Αν για οποιονδήποτε λόγο η ικανότητα για αυτό-ρύθμιση της μητέρας/φροντιστή έχει υπονομευτεί τότε δεν θα είναι σε θέση να ρυθμίσει κατάλληλα και το νευρικό σύστημα του βρέφους. Η σταθερότητα αυτού του πρωταρχικού δεσμού είναι ιδιαίτερα σημαντική για την διαμόρφωση της μετέπειτα σχέσης του παιδιού, και αργότερα του ενήλικα, με το σώμα του, τον εαυτό του, και τους άλλους.

Μια υποβαθμισμένη ικανότητα αυτό-ρύθμισης μπορεί να μας επηρεάσει αρνητικά για το υπόλοιπο της ζωής μας και η ζωή σε αυτή την περίπτωση καταντάει αγώνας. Η συναισθηματική απορύθμιση θεωρείται ότι είναι ο βασικός λόγος που κάποιοι από εμάς είναι περισσότερο ευάλωτοι στο στρες και το ψυχικό τραύμα και ο θεμελιώδης λόγος των ψυχολογικών και σωματικών μας προβλημάτων.

Η ανάγκη μας για αυτό-ρύθμιση, η ανάγκη μας με άλλα λόγια να νιώσουμε άνετα μέσα στο σώμα μας και στην ζωή μας, είναι τόσο σημαντική που όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση απορύθμισης επιχειρούμε να βρούμε την ισορροπία μας συχνά με κάθε κόστος. Για παράδειγμα, η ανάγκη μας για αυτό-ρύθμιση/ισορροπία είναι τόσο μεγάλη που πολλοί μπορεί να καπνίζουν παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν το πόσο καταστροφικό είναι αυτό για την υγεία τους. Το τσιγάρο προφανώς λειτουργεί ως συναισθηματικός ρυθμιστής γιατί η νικοτίνη μειώνει το άγχος και βραχυπρόθεσμα μπορεί να ανακουφίσει από συναισθήματα κατάθλιψης.

Προσπάθειες να σταματήσουμε το κάπνισμα ή οποιαδήποτε αυτό-καταστροφική εθιστική ουσία ή συμπεριφορά όπως ναρκωτικά, αλκοόλ, υπερβολική κατανάλωση φαγητού, εθισμός στο σεξ ή στην δουλειά, συχνά δεν φέρνουν αποτελέσματα γιατί είναι δύσκολο να παρατήσουμε ένα μέσο αυτό-ρύθμισης, ακόμα και αν είναι ανθυγιεινό, αν δεν βρούμε κάτι άλλο για να το αντικαταστήσουμε!

Το κοινό τώρα που έχουν όλες οι προαναφερθείσες συμπεριφορές είναι ότι αποτελούν όλες μορφές αποφυγής, των συναισθημάτων μας, των σωματικών μας αισθήσεων καθώς και των σκέψεων μας. Η λύση στα προβλήματα συναισθηματικής ρύθμισης δεν είναι η αποφυγή αλλά η αντιμετώπιση και η αναγνώριση του παρελθόντος μας καθώς και η συμφιλίωση και επαφή με το σώμα μας.

 

 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα της Κομοτηνής στις 25 Ιουνίου 2015