Προσωπική αλλαγή: Το πώς και με ποιους όρους

Ανεξάρτητα από το εάν θέλουμε να το παραδεχτούμε ή όχι, όλοι μας επιθυμούμε να αλλάξουμε κάτι σημαντικό στον εαυτό μας. Το πιο πιθανό βέβαια, όντας άνθρωποι, είναι να προσπαθήσουμε πρώτα να αλλάξουμε όποιον βρίσκεται κοντά μας. Ψάχνουμε, με άλλα λόγια, τρόπους για να αλλάξουμε τους άλλους – τον/την σύζυγο μας, τον/την υπάλληλο μας, τα παιδιά μας, τους φίλους μας κτλ. – και αναζητούμε τρόπους να τους ‘εκβιάσουμε’ ή να τους ‘ξεγελάσουμε’ για να μπουν στο ‘πρόγραμμα’ μας.

Αν όμως ήμασταν σε θέση να κατανοήσουμε έστω και λίγο την κατάσταση μας πιθανότατα να αναγνωρίζαμε ότι η βαθιά αλλαγή θα πρέπει να συντελεστεί πρώτα εντός μας.  

Πως πετυχαίνουμε όμως κάτι τέτοιο; Κάθε είδους παροτρύνσεων και καλών προθέσεων όπως: ‘ξεκινάω από αύριο γυμναστική,….θα κόψω τα γλυκά, το ποτό, τα ψώνια….μπορείς να το κάνεις αν το θες πραγματικά…’ κτλ., είναι θαυμάσιες προσπάθειες αυτού που ονομάζουμε αυτοέλεγχος.

Αν και η ικανότητα αυτοελέγχου είναι ένα βασικό προσόν, είναι ωστόσο περιορισμένη σχετικά με το τι μπορεί να πραγματοποιήσει όταν δεν υπάρχει το κατάλληλο συναισθηματικό υπόστρωμα για να την στηρίξει. Αν βρισκόμαστε σε μία συναισθηματικά καλή κατάσταση μπορεί και κάνει θαύματα και δεν υπάρχει στην κυριολεξία τίποτα μα τίποτα που μπορεί να μας σταματήσει!

Συχνά όμως η συναισθηματική μας κατάσταση δεν μας το επιτρέπει και είναι τότε ακριβώς που η στρατηγική του αυτοελέγχου αποδίδει μόνο βραχυπρόθεσμα και μας οδηγεί στην συνέχεια στον βούρκο των ενοχών γιατί αποτυγχάνουμε επανειλημμένα σε αυτά που θέσαμε ως στόχους μας.

Για μακροχρόνιους και ουσιαστικούς στόχους ο αυτό-έλεγχος συνήθως αποδεικνύεται ανεπαρκής όταν, επαναλαμβάνω, δεν υπάρχει το κατάλληλο συναισθηματικό υπόστρωμα. Για την πραγματοποίηση των μεγάλων σχεδίων και φιλοδοξιών στην ζωή μας χρειάζεται να είμαστε σε θέση να έχουμε πρόσβαση σε ένα βαθύτερο επίπεδο το οποίο εμπεριέχει την συναισθηματική μας ‘πυξίδα’ και καθοδηγεί τις αντιδράσεις μας χωρίς εμφανείς συνειδητές κατευθύνσεις.

Για μακροχρόνιους στόχους (π.χ. χάσιμο κιλών, αλλαγή καριέρας, δημιουργία στενών μακροχρόνιων δεσμών, κτλ.) πρέπει να τεθεί σε λειτουργία η συναισθηματική-βιωματική μας μνήμη η οποία χωρίς την συνειδητή προσπάθεια από μέρους μας έχει την ικανότητα να τραβάει την προσοχή μας και να μας κινητοποιεί συνεχόμενα.

Η διαδικασία της αλλαγής έχει να κάνει πρωταρχικά με την ικανότητα να μπορούμε να μεταβάλλουμε την εσωτερική μας συναισθηματική κατάσταση και τα λεγόμενα ψυχολογικά προβλήματα δημιουργούνται όταν αυτές οι καταστάσεις χρονίζουν και κατά κάποιον τρόπο έχουν ‘κολλήσει’.

Αυτές οι χρόνιες συναισθηματικές καταστάσεις καταλήγουν με την σειρά τους να κυριαρχούν και να ρυθμίζουν τον τρόπο σκέψης μας. Εδώ, λογική και κατανόηση, αν και σίγουρα βοηθητικές, δεν φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα γιατί δεν είναι σε θέση να επηρεάσουν άμεσα το υποκείμενο συναίσθημα. Ακραία μέτρα, όπως π.χ. χειρουργικές επεμβάσεις (για χάσιμο κιλών) αποτυγχάνουν μακροπρόθεσμα γιατί όχι μόνο δεν διορθώνουν τα υποκείμενα συναισθήματα αλλά ενέχουν τον κίνδυνο να δημιουργήσου περεταίρω ψυχικά τραύματα.

Αν διαπιστώνουμε λοιπόν επανειλημμένα ότι συναισθηματικοί λόγοι μας μπλοκάρουν από το να πραγματοποιήσουμε προσωπικές αλλαγές τις οποίες τις θεωρούμε απαραίτητες και οι οποίες βρίσκονται σε συμφωνία με τις αξίες μας τότε είναι καλό να εξετάσουμε τις ρίζες αυτών των συναισθημάτων και να τα αντιμετωπίσουμε άμεσα βάζοντας τέλος στο φαύλο κύκλο της αναβλητικότητας.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα της Κομοτηνής στις 22 Ιανουαρίου 2015