Ψυχική υγεία σε δόσεις: 2η δόση (ή αλλιώς, είμαστε πολύ δεμένοι ή είμαστε για δέσιμο;)

Συνεχίζουμε λοιπόν να δούμε τι άλλα χαρακτηριστικά είναι αυτά που ορίζουν τις πολύ υγιείς οικογένειες και σχέσεις γενικότερα. Η αγάπη, που όπως αναφέρθηκε την προηγούμενη βδομάδα, έχουν σε αφθονία αυτές οι οικογένειες είναι επίσης και διαφορετική σε είδος σε σύγκριση με αυτό που συνήθως εννοούμε με τον όρο αγάπη. Ποια είναι η διαφορά; Λοιπόν, κατά μία έννοια αγάπη σημαίνει εγγύτητα αλλά εγγύτητα σημαίνει δύο πράγματα.

Εγγύτητα μπορεί να σημαίνει την χαρά και την ικανοποίηση του να βρίσκεσαι σε στενή σχέση με κάποιον αλλά μπορεί επίσης να σημαίνει και εξάρτηση, το αίσθημα ότι είμαστε προσκολλημένοι σε κάποιον με έναν τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μη μπορούμε να κάνουμε χωρίς αυτόν. Στην πραγματικότητα για κάποιους από εμάς μπορεί να σημαίνει ότι χρειαζόμαστε τον άλλον συνέχεια σε σημείο να υποφέρουμε όταν ο άλλος λείπει το οποίο φυσικά δημιουργεί συναισθήματα κτητικότητας και ζήλειας.

Η αγάπη λοιπόν των υγειών οικογενειών συμπεριλαμβάνει ταυτόχρονα εγγύτητα και απόσταση. Τα μέλη μιας τέτοιας οικογένειας είναι σε θέση να εκδηλώσουν μεγάλη τρυφερότητα και αγάπη αλλά νιώθουν ταυτόχρονα αυτάρκεις και ελεύθεροι έτσι ώστε δεν χρειάζονται ο ένας τον άλλον απεγνωσμένα. Όταν βρίσκονται μακριά ο ένας από τον άλλον μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς πρόβλημα και περνάν πολύ καλά. Αυτό ισχύει και για τα ζευγάρια πράγμα που σημαίνει ότι η ευτυχία που φέρνει η σχέση πρέπει να θεωρείται πάντα σαν κάτι το έξτρα, σαν ένα bonus.

Έτσι η ζωή του ζευγαριού δεν χαλάει από τον φόβο ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά ή από την ανησυχία σχετικά με το τι θα γίνει αν ο ένας χάσει τον άλλον. Και φυσικά όσο περισσότερο χαιρόμαστε την ζωή και νιώθουμε σιγουριά όταν είμαστε μόνοι μας τόσο πιο ενδιαφέροντα άτομα γινόμαστε και τόσα περισσότερα έχουμε να μοιραστούμε με τον σύντροφο μας όταν συναντιόμαστε. Αν το ζευγάρι λοιπόν είναι κατά αυτόν τον τρόπο ‘συναισθηματικά ανεξάρτητο’ όταν θα είναι μαζί δεν θα νιώθουν περιορισμένοι από τις ανάγκες τους, δεν θα χρειάζεται να προσέχουν τι λέει ο ένας στον άλλον από φόβο μην παρεξηγηθούν, έτσι θα είναι ελεύθεροι να είναι ο εαυτός τους.

Και αυτό είναι το ίδιο με το να δίνουμε στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας μας τον ‘χώρο’ για να κάνουν αυτά που θέλουν. Μπορεί να φαίνεται λίγο παράδοξο εν πρώτης αλλά στην πραγματικότητα όσο περισσότερο ‘αποχωρισμό’ μπορούμε να βάλουμε από την μια μεριά της ζυγαριάς τόση ‘εγγύτητα’ μπορούμε να βάλουμε από την άλλη. Αντίθετα, όσο περισσότερο ‘χρειάζεσαι’ τους άλλους τόσο περισσότερο νιώθεις ότι θες να τους ελέγχεις. Όσο περισσότερη σιγουριά λοιπόν νιώθουμε στην ικανότητα μας να ανταπεξέλθουμε μόνοι μας τόσο λιγότερο νιώθουμε την ανάγκη να ελέγχουμε τον σύντροφο μας.

Το ζευγάρι μπορεί να χαίρεται ο ένας τον άλλον αντί να νιώθουν ότι κρέμεται ο ένας από τον άλλον και να ανησυχούν ότι δεν μπορούν να δώσουν ή να πάρουν αρκετά από την σχέση.   Το όλο θέμα είναι λοιπόν ότι όταν μια σχέση βασίζεται στην αγχώδη ανάγκη του κάθε συντρόφου να ‘κρεμαστεί’ από τον άλλον δείχνοντας του ότι δεν μπορεί χωρίς αυτόν τα πράγματα δεν παν καλά. Με άλλα λόγια αν η δικαιολογία μας είναι ότι δεν μπορούμε χωρίς τον σύντροφό μας γιατί είμαστε πολύ δεμένοι μαζί του τότε μάλλον είμαστε για δέσιμο!!!

Αυτό συνήθως οδηγεί τους συντρόφους, από την μία, να αποχωρίζονται τα ενδιαφέροντα και τους φίλους τους και σταδιακά να γίνονται πιο εξαρτημένοι και απεγνωσμένοι και, από την άλλη, η σχέση να γίνεται πιο ασφυκτική και βαρετή. Το θέμα είναι ότι η εξίσωση της πραγματικής αγάπης με την βαθιά συναισθηματική εξάρτηση είναι για τους περισσότερους αυτονόητη και σχεδόν ιερή και γι’ αυτό αντιλαμβάνομαι ότι κάποιους μπορούν να τους σοκάρουν λίγο αυτές οι ιδέες.

Πολλοί θα σκέφτονταν ότι είναι αδύνατο να είσαι πραγματικά ανεξάρτητος και ταυτόχρονα σε μια σοβαρή σχέση με κάποιον γιατί νομίζουν ότι αυτά τα δύο δεν πάνε μαζί και ότι αναγκαστικά το πρώτο οδηγεί στην απιστία. Η αλήθεια είναι όμως ότι τα υγιή ζευγάρια είναι μαζί από επιλογή και δεν ‘τσιλιμπουρδίζουν’ γιατί δεν το χρειάζονται. Η πίστη ανάμεσα στο ζευγάρι είναι σημαντική γιατί η απιστία οδηγεί στο ψέμα το οποίο καταστρέφει την εμπιστοσύνη και κάτι τέτοιο μπορεί να είναι τραυματικό.

Το ψέμα σημαίνει με την σειρά του ότι δεν μπορείς να είσαι ανοιχτός απέναντι στον σύντροφό σου και αυτό κάνει αδύνατη την πραγματική επικοινωνία. Αν το ζευγάρι είναι πραγματικά υγιές τα μέλη του θα μπορούν να εκφράζουν την έλξη που νιώθουν περιστασιακά για άλλους. Αυτό στην πραγματικότητα θα έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη και το δυνάμωμα της σχέσης μιας που θα τους κάνει να συνειδητοποιούν τι είναι αυτό που τους διεγείρει στον άλλον. Το να υπάρχουν απιστίες όμως δεν βοηθάει γιατί δεν επιτρέπει την σχέση να φτάσει την πληρότητα της.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πατρίδα της Κομοτηνής στις 17 Μαρτίου 2011