Θεραπεία σε δόσεις: 3η δόση (ή αλλιώς, γιατί ξεχνάμε να ζήσουμε την ζωή μας)

Όπως ανέφερα και σε προηγούμενο άρθρο τα προβλήματα της καθημερινής ζωής είναι διαφορετικού είδους από τα λεγόμενα ψυχολογικά προβλήματα και για αυτόν ακριβώς τον λόγο απαιτούν διαφορετικές λύσεις.

Αν, για παράδειγμα, στάζει η βρύση στο σπίτι μας αυτό που κάνουμε είναι είτε να πάρουμε τα εργαλεία μας από την αποθήκη και να την φτιάξουμε είτε να πάρουμε τηλέφωνο τον υδραυλικό μας ή ίσως ακόμη και στον χρυσοχέρη φίλο μας και να τον παρακαλέσουμε να περάσει μια στιγμούλα από το σπίτι.

Αν, από την άλλη, όμως εφαρμόζαμε παρόμοιες τακτικές στα ψυχολογικά μας προβλήματα μάλλον τα αποτελέσματα θα ήταν αντίθετα από αυτά που θα επιθυμούσαμε. Υπάρχει, για παράδειγμα, εκτεταμένη έρευνα στην ψυχολογία η οποία αποδεικνύει ότι όσο περισσότερο προσπαθούμε να αποβάλουμε μια σκέψη μας τόσο αυτή αποκτάει ολοένα και πιο κεντρική θέση στο μυαλό μας.

Όταν προσπαθούμε να μην σκεφτούμε κάτι αυτό το κάνουμε δίνοντας στον εαυτό μας την εξής εντολή: ‘Μην σκέπτεσαι για το Χ’. Η εντολή περιέχει το Χ και άρα θα τείνει να το φέρνει στο νου μας κάθε φορά που θα σκεφτόμαστε την εντολή!

Έτσι λοιπόν κάθε φορά που προσπαθούμε να αποβάλλουμε μια σκέψη μας δεν απαιτείται μόνο να σκεφτούμε για κάτι άλλο αλλά θα πρέπει επίσης να αποτρέψουμε τον εαυτό μας να σκεφτεί τον λόγο για τον οποίο κάνουμε κάτι τέτοιο πράγμα που φέρνει για ακόμη μια φορά στην επιφάνεια το απαγορευμένο Χ!!!

Κάθε είδους ψυχολογικών προβλημάτων εμπλέκονται με τις σκέψεις μας και ως αποτέλεσμα οι σκέψεις μας γίνονται υπεύθυνες για ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος μας προκαλώντας μας ανώφελο πόνο.

Έτσι το να διαχωρίζουμε το πρόβλημα από τις σκέψεις μας που το διογκώνουν και του δίνουν διαστάσεις κατ΄ ουσίαν ανύπαρκτες είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ίδια την λύση του.

Τώρα θα πρέπει να προσθέσουμε εδώ ότι αυτό που ισχύει για τις σκέψεις το ίδιο ισχύει και για τα συναισθήματα. Αν προσπαθήσουμε να μην νιώσουμε κάποιο δυσάρεστο συναίσθημα όχι μόνο θα αρχίσουμε να το νιώθουμε ακόμα πιο έντονα αλλά αυτό που θα συμβεί επίσης είναι ότι κατά τα άλλα ουδέτερα γεγονότα θα αρχίσουν να μας φαίνονται ως ενοχλητικά.

Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι νιώθουμε άσχημα από έναν πρόσφατο χωρισμό. Πολύ πιθανό να αρχίσουμε σε κάποια στιγμή να ακούμε την αγαπημένη μας μουσική για να ξεχαστούμε λίγο και να μην σκεφτόμαστε για τον χωρισμό. Ποιό θα είναι το αποτέλεσμα; Αυτό που θα συμβεί είναι ότι όταν νιώσουμε άσχημα την επόμενη φορά θα είναι πολύ πιθανό να σκεφτούμε για τον χωρισμό αλλά αυτή την φορά και η ίδια η αγαπημένη μας μουσική θα μας θυμίζει επίσης τον χωρισμό μας!

Με άλλα λόγια θα έχουμε καταφέρει να πολλαπλασιάσουμε τον πόνο μας στην προσπάθεια μας να μην τον νιώσουμε! Εκτός του σώματος μας μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι ο κανόνας είναι: ‘Αν δεν σου αρέσει κάτι βρες τον τρόπο να το ξεφορτωθείς και στην συνέχεια κάντο’. Εντός του σώματος μας ο κανόνας φαίνεται να είναι πολύ διαφορετικός: ‘Αν δεν επιθυμείς κάτι τότε θα σου συμβεί’.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, για παράδειγμα, αν δεν επιθυμείς να αισθάνεσαι άγχος τότε θα αισθανθείς περισσότερο άγχος συν το γεγονός ότι θα αρχίσεις να ζεις μια πολύ ‘στενή’ και οριοθετημένη ζωή. Αυτό τώρα συμβαίνει για έναν πολύ βασικό λόγο και αυτός είναι ότι οι τρόποι που συνήθως χρησιμοποιούμε προκειμένου να ανταπεξέλθουμε σε ψυχολογικές δυσκολίες είναι ότι αποφεύγουμε την εμπειρία.

Με άλλα λόγια αυτό σημαίνει ότι προσπαθούμε να σταματήσουμε να νιώθουμε τα συναισθήματα που νιώθουμε ή να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε τις σκέψεις που κάνουμε. Προσπαθούμε να αποφύγουμε την εμπειρία μιας επώδυνης σκέψης ή συναισθήματος με το να απασχολούμε τον εαυτό μας με δραστηριότητες που θα μας κάνουν να ξεχάσουμε, με το να πολεμούμε τις σκέψεις μας με κάθε είδους εκλογικεύσεις, ή ακόμη προσπαθούμε να ελέγξουμε τα συναισθήματα μας με την χρήση ουσιών (τσιγάρο, αλκοόλ, ψυχοφάρμακα κτλ).

Όταν υποφέρουμε μπορεί να δαπανούμε πολύ από τον χρόνο μας προσπαθώντας να αποφύγουμε με κάθε τρόπο την εμπειρία μας χρησιμοποιώντας κάποιες από τις παραπάνω μεθόδους απόσπασης της προσοχής μας. Εντωμεταξύ όμως ξεχνάμε να ζήσουμε την ζωή μας! Περισσότερα για αυτό το τελευταίο όμως την επόμενη Πέμπτη:)  

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πατρίδα της Κομοτηνής στις 19 Μαιου 2011.