Θεραπεία σε δόσεις: 7η δόση (ή αλλιώς, αν δεν είμαι οι σκέψεις μου τότε ποιος είμαι;)

Το είδος των σκέψεων που μας μπερδεύουν και διαστρεβλώνουν περισσότερο από κάθε άλλες την πραγματικότητα είναι οι αυτό-χαρακτηρισμοί και οι αξιολογήσεις.

Αυτό-χαρακτηρισμοί είναι σκέψεις που δημιουργεί το μυαλό μας αναφορικά με μας ως άτομα και τις οποίες παίρνουμε συνήθως ως αληθινές. Αξιολογήσεις από την άλλη είναι οι γνώμες που έχουμε κατά καιρούς για διάφορα πράγματα οι οποίες μπορεί να είναι θετικές ή αρνητικές.

Σχετικά με τους αυτό-χαρακτηρισμούς τώρα το πρόβλημα είναι ότι όταν ταυτιζόμαστε με οποιαδήποτε όψη του ποιού είμαστε (π.χ. ευγενικός, αγχώδης, φλύαρος κτλ.) αυτό που κάνουμε είναι να ‘παραμορφώνουμε’ τον κόσμο μας προκειμένου να διατηρήσουμε αυτήν την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας.

Αυτό αληθεύει τόσο για θετικές όσο και για αρνητικές όψεις του εαυτού μας. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι κάποιος λέει ότι ‘είμαι ευγενικός’ σε απάντηση στο ‘Ποιό είναι το αγαπημένο χαρακτηριστικό μου’. Ωραία, αλλά είστε πάντα ευγενικοί; Παντού; Προς όλους;….ψέματα!

Ό άνθρωπος είναι πολύπλοκο όν. Όποτε λέμε ‘Είμαι αυτό’ απλά δεν λέμε ολόκληρη την αλήθεια. Είναι σίγουρο ότι υπάρχουν στιγμές που δεν είμαστε ‘αυτό’. Δεν παίζει ρόλο αν ‘αυτό’ είναι αρνητικό ή θετικό. Αν σκέφτηκες ‘Είμαι αγχώδης’ είναι σίγουρο ότι μπορείς να σκεφτείς τουλάχιστον μια φορά που δεν ήσουν αγχωμένος.

Σημειώστε όμως το πώς νιώθουμε όταν συνειδητοποιούμε ότι το ‘αυτό’ δεν είναι 100%. Όλους μας αυτή η συνειδητοποίηση μας ταρακουνάει. Μας ταρακουνάει γιατί συνειδητοποιούμε ότι είμαστε λάθος σε αυτό που πιστεύουμε για τον εαυτό μας.

Δέστε τώρα πόσο μεγάλη διαφορά κάνει αν την παραπάνω δήλωση, ‘Είμαι αγχώδης’, την δούμε ως απλά μια σκέψη την ύπαρξη της οποίας συνειδητοποιούμε και στην συνέχεια την αφήνουμε να περάσει. Με αυτόν τον τρόπο είναι σαν να λέμε ‘Έχω την σκέψη ότι είμαι αγχώδης’ και όχι ότι ‘Είμαι αγχώδης’.

Στα πλαίσια της θεραπείας λοιπόν κάποιος αρκετά αγχώδεις πελάτης με το που συνειδητοποίησε την διαφορά ανάμεσα στο ‘Είμαι αγχώδης’ και στο ‘Έχω την σκέψη ότι είμαι αγχώδης’ άρχισε να αισθάνεται αυτόματα πολύ καλύτερα και στο τέλος αναρωτήθηκε με έκπληξη: ‘Αν δεν είμαι οι σκέψεις μου τότε ποιος είμαι;’

Το θέμα είναι ότι μπορούμε να διακρίνουμε διαφορετικές όψεις του εαυτού μας και μία από αυτές τις όψεις είναι ο εαυτός μας όπως τον περιγράφουμε όταν λέμε, για παράδειγμα, ότι είμαι αυτό ή εκείνο: ‘Είμαι αγχώδης’, ‘Είμαι ευγενικός’, ‘Είμαι ωραία’ κτλ.

Αυτού του είδους οι χαρακτηρισμοί αποτελούν το περιεχόμενο της ιστορίας που ‘πλασάρουμε’ στον εαυτό μας. Περιλαμβάνει όλες τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις σωματικές αισθήσεις, τις μνήμες, τις συμπεριφορές και τις τάσεις μας τα οποία για κάποιον λόγο τα υιοθετήσαμε και τα κάναμε μέρος της λεκτικής εικόνας του εαυτού μας.

Αυτή τώρα η λεκτική εικόνα του εαυτού μας είναι η πιο επικίνδυνη όσον αφορά τα λεγόμενα ψυχολογικά μας προβλήματα. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι αυτή η εικόνα του εαυτού μας μας τοποθετεί μέσα σε μια ιστορία που εμείς οι ίδιοι έχουμε πλάσει για τον εαυτό μας και η οποία στην συνέχεια χρησιμοποιείται από εμάς τους ίδιους για να δικαιολογεί ακριβώς αυτήν την εικόνα.

Αυτή η προσωπική μας ιστορία δημιουργεί μια αίσθηση συνοχής στην ζωή μας αλλά λειτουργεί επίσης πολύ περιοριστικά συχνά σε βαθμό ασφυξίας. Έχετε προσέξει ποτέ ότι αν κάποιος πιστεύει ότι είναι ασήμαντος τότε τα περισσότερα συμβάντα στην ζωή του τείνουν να το επιβεβαιώνουν.

Ή έχετε παρατηρήσει ότι αν κάποιος βλέπει τον εαυτό του ως θύμα καταλήγει πάντα να είναι (στην σκέψη ή στην πραγματικότητα). Αν λοιπόν βασανιζόμαστε από το άγχος, την κατάθλιψη, το στρες κτλ., η ταύτιση μας με αυτά τα προβλήματα είναι σίγουρα μέρος της εικόνας του εαυτού μας.

Με άλλα λόγια τα συναισθηματικά μας προβλήματα έχουν γίνει μέρος της ιστορίας που λέμε στον εαυτό μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα γεγονότα στην ζωή μας όπως την γνωρίζουμε είναι λάθος αλλά ότι η ιστορία του άγχους ή της κατάθλιψης μας δεν είναι το σύνολο της προσωπικής μας ζωής και επίσης ότι υπάρχουν πολλοί εναλλακτικοί τρόποι για να δούμε και να εκτιμήσουμε το ποιοι είμαστε. Η επιλογή είναι δικιά μας και είναι στα χέρια μας!             

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πατρίδα της Κομοτηνής στις 16 Ιουνίου 2011.